Sedef hastalığı (psoriasis): Ciltte arasında en yaygın görülen hastalıklardan olup, vücudun kendi dokularına karşı geliştirdiği, ciltte sedef benzeri beyaz renkte pullarla kaplı olan kızarıklıkların oluştuğu, kronik seyirli bir cilt bozukluğudur. Vakaların 1/3 ‘unda aile öyküsü vardır. Normalde deri hücrelerinin döngü süresi 4 hafta kadarken, sedef hastalığında bu süre 1 haftaya kadar inebilir. Ölü hücrelerde tam dökülme olmadığından kat kat birikir beyaz sedef görünümü alır. Stres, alkol, viral ve bakteriyel enfeksiyonlar hastalıkta artışlara neden olabilir. Sigara, baharatlı gıdalar, kapalı ve soğuk havalar da hastalığı artırabilir
Sedef hastalığının belirtileri, özellikle diz-dirsek gibi darbe gören yerlerde olmak üzere, keskin sınırlı, canlı kırmızı renkli ve üzerlerinde hastalığa adını veren sedef rengi kabukların bulunduğu kızarık alanlar ve plaklardan oluşur. Ayrıca saçlı deri, tırnaklar, genital bölgede de benzer görüntüler ortaya çıkabilmektedir. Tedavi edilmezse zamanla kalınlaşıp özellikler eller ve ayaklarda hareketi zorlaştırabilir. Saçtaki sedef lezyonları saç dökülmesine yol açmaz ama hastalık şiddetli ise saç dökülmesini arttırabilmektedir. Sedef hastalığı tırnağı tutabilir. En sık bulgusu, toplu iğne başı büyüklüğünde çukurcuklar, tırnağın kalınlaşmasıdır. Sedef hastalığı sadece avuç içi ayak tabanında görülebilir, mantar hastalığı ile karışabilir. Yaygın hastalık tablosunda, vücut ısısını korumada güçlük, üşüme titreme, protein tüketiminde artış olabilir. Bazı vakalarda (yaklaşık hastaların %20’sinde) sedef hastalığına bağlı eklem tutulumu olabilir. Psoriatik artritin etkin tedavisi gerekir, çünkü eklemlerde hasara ve kronik ağrıya neden olur. Eklemde ısı artışı, kızarıklık ve şişme ve ağrı, sırt ağrısı ile birlikte olan ve bir saat ya da daha uzun süren sabah sertliği, eklemlerin hareketlerinde kısıtlılık psoriatik artiritin başlıca belirtilerdir.
Hastalığın tanısı çoğunlukla deri lezyonlarının görünümü ile konur. Ailede sedef hastalığı öyküsü olması tanıya yardımcı olur. Şüpheli vakalarda deri biyopsisi yapılır. Sedef hastalığı kesinlikle bulaşıcı değildir. Ne direk temasla ne de eşyalarla ve elbiselerle bir bulaşıcılığı yoktur. Tedavide öncelik hastalığı arttırıcı faktörlerden kaçınmak (tahriş etmemek ovalamamak vb.), en kısa sürede iyileştirirken uzun süre iyilik sağlamak ve yan etki oluşturmamaktır. Her hastaya aynı tedavi kullanılmaz. Hastalığın yaygınlığı, hastanın yaşı, tedaviye uyumu, önceki kullanılan ilaçlar tedavi seçiminde önemlidir. Sedef hastalığının tedavilerinden biri olan lokal tedavi yönteminde, öncelikle deride ki pullar giderilir. Kortikosteroidli kremler, D vitamini içeren kremler, gerektiğinde katran ve hücre çoğalmasını azaltan kremler kullanılabilir. Nemlendirici krem ve losyonlar, hafif yıkama ürünleri de sedef tedavisinde yardımcıdır. Bunların dışında, tüm vücudu tutan hastalık durumunda kişinin hastaneye yatırılarak tedavisi gerekebilir.
Cildinizi dermatolog’unuza emanet ediniz.                                                  Dr. Ahmet AKDAŞ
                                                                                                                 Cilt hastalıklar uzmanı